vendredi, février 15, 2008

الثقافة ومدينة الثقافة وعمّك الناصر


السلام والإحترام للقراء الكرام.

البارح العشية وأنا مروّح تعدّيت على شارع محمد الخامس وكانت فرصة باش نعمل نظرة على الأشغال القايمة لبناء المشروع الكبير والمنتظر متاع "مدينة الثقافة" واللي باش يمتدّ على مساحة كبيرة ويجمع عدد لاباس بيه من قاعات السينما والمسارح والأوبرا وقاعات عرض مختلفة. حاسيلو المشروع كبير وحسب ما شفت من تقدم الأشغال ماعادش يطوّل برشة. والله حاجة كيف هاذي كان من الممكن أنها تكون بشرى هامة لسكان العاصمة وزوّارها المختلفين، ولكن السؤال اللي طرح نفسو وأنا نتفرّج في السيمان والكنتول اللي من المفروض باش يكوّن مدينة الثقافة هاذي هو التالي: آش تنجم تصلح مدينة الثقافة في بلاد تكاد تكون ما فيهاش ثقافة ولا حياة ثقافية من أصلو؟

بالطبع "مدينة الثقافة" بلاش ثقافة ما تنجم تكون كان منتجع جديد للكوبلوات اللي ما لقاوش وين يركشو وإلا لفروخ المعاهد باش يتسكعوا فيها في أوقات الفراغ، والفراغ لهنا كلمة محورية تعبّر أيما تعبير على حال الثقافة في بلادنا. خايف بصراحة لا الفلوس اللي باش يتكلفها المشروع الكبير هذا تمشي حرام زقوم ونندمو حين لا يفيد الندم على أننا ما صرفناهاش في قلم آخر.

كلامي هذا بالطبيعة ماهوش تقليل من المجهود اللي يقوموا بيه أقلية من رجال ونساء الثقافة، ولكن هل عندنا اليوم في تونس بالفعل حياة ثقافية تنجم تعبّي فضاء يمتدّ من نزل "أبو نواس" حتى للمركّب الرياضي متاع الترجي الرياضي التونسي؟ باستثناء الفرضية اللي نعتبروا فيها الرحبة متاع الغنم قبل العيد الكبير كحدث ثقافي ونخصّصولها فضاء للعروض في مدينة الثقافة هاذي، الجواب على السؤال المطروح باش يكون حسب رأيي بالنفي، على الأقل في ظل الوضعية الحالية للثقافة.

هو صحيح اللّوم كثيرا ما يقع على غياب الحرية واللي بالأكيد يعيق الإنتاج الثقافي والإبداع بصفة عامة، ولكن زادة حسب رأيي، لازمنا نعترفوا أنو "شويّة من الحنّة وشويّة من رطابة اليدين"، على خاطر الإنتاج الثقافي كيف توجد وكان على مستوى معيّن من الجودة وصل للجمهور ولقى التجاوب ونجح بالرغم من الحواجز الكلّ من رقابة ومقص وماديات، وأنا هنا نحكي بالطبيعة على المثال متاع مسرحية "خمسون" اللي كانتلي فرصة باش نتفرج فيها المدة اللي فاتت في المسرح البلدي وعملت عليها كيف بالمناسبة.

الثقافة عندنا كيفها كيف برشة ميادين أخرى (الكورة، السياسة، الأعمال...) تتميّز بظاهرة خايبة برشة وهي عدم تجديد الرهوط، يحب يقول أنها نفس الأمّارك نشوفو في وجوهها من عام الحرب، وكل رهط يجيب معاه يا ولدو يا ولد عمو وترجع لوغة عروش وقبائل، والباب بالطبيعة يتسكّر في وجه المواهب الجديدة ما عدى من كان على استعداد لاستعمال الوسائل الملتوية باش يعمل لنفسو ممرّ في وسط هالزحمة الثقافية والعيطة والشهود على ذبيحة قنفود.

بالطبيعة هنا دور وزارة الثقافة والدولة بصفة عامة لازمو يكون على مستوى أرفع من هكة، وحكاية الدّعم هاذي لازمها حلّ جذري على خاطرها بفلوسي وفلوسك، وموش معقول باش يفرقوها بالملاين على أيّ طحّان شادد كاميرا قال شنوّة باش يعمل شريط سينمائي، ويزيد من بعد يحلّ جلغتو ويشكي من "البيراتاج" أو القرصنة، قال شنوة الناس يسرقوا فيّا ويتفرّجولي في الفيلم متاعي بلاش. تي هاك ضارب ميتين مليون إنتي دين والديك دعم من ميزانية الدولة، يعني من فلوس الجمهور اللي يدفع في الضرائب، فاش قام باش يزيدو يخلصوك مرتين على فيلم كي وجهك؟ تي هذا موش يتسمى تجوعيب بجاه ربي؟

وفي نفس هذا الإطار إسمحولي باش نفتح قوس فيما يخص السينما التونسية اللي كانتلي معها تجربة مريرة في الشهر اللي فات بحيث مشيت مرتين نتفرّج في زوز أفلام توانسة ياخي ندمت على النهار اللي اخترعوا فيه السينما. الفيلم الأول كان "جنون" متاع فاضل الجعايبـي، واللي على قد ما أبهرني بمسرحية "خمسون" على قد ما حسيت بالإحباط وخاصة بالنوم وأنا نتفرج في المسرحية-الفيلم "جنون"، وعلى كل حال ما نلومش عليه ياسر على خاطر واضح جدا أن ميدانو هو المسرح وكيما يقولو "إلّي ليك ليك واللي خاطيك خاطيك". أما الغلبة الثانية فكانت مع فيلم "هي وهو"، وهو فيلم ما جاء شيء يمثل فيه نفس البطل متاع "جنون" مع نفس البطلة متاع "عرس الذيب"، وهنا نرجعو لظاهرة عدم تجديد الرهوط، على خاطر على حسب علمي "هو" ماهوش آل باتشينو و"هي" ماهيش جودي فوستر باش يعبدونا بخلايقهم. حاسيلو أحسن حاجة نقولها على الفيلم هذا هي أنو طريقة غبيّة ومكلفة باش تضيّع ساعتين من حياتك التعيسة في قاعة "المونديال" اللي بالمناسبة تجي كل شيء إلا قاعة سينما.

نرجع بيكم عاد لموضوع مدينة الثقافة، وفي الحقيقة اللي خلاّني نكتب على الموضوع هذا هو بعض الذكريات اللي استرجعتها وأنا متعدي من قدّام ما كان في وقت من الأوقات "الماناج" متاع محمد الخامس، واللي كلا كبّوط هو بيدو من نهارة اللي حلّولو "دحدح". "الماناج" هذا كانت بجـنبو قاعة ألعاب كنت نهبطلها مع بعض زملاء الدراسة خصيصا باش نعملو طرح "بيّار أمريكان". قاعة الألعاب هاذي بالنسبة للي يعرفوها كانت تخدم فيها شخصية صعيب أنك تنساها ألا وهي "عمّك الناصر" وما أدراك ما عمّك الناصر. حاسيلو باش ما نطوّلش عليكم عمّك الناصر هذا كان أوّل من إخترع طريقة فريدة وابتكار جديد في علم التسويق أو "الماركيتينج" ونتصوّر أنو يستحق عليها جائزة نوبل للعلوم الاقتصادية. عمك الناصر كان من عادتو أنو يركح في الحرفاء متاعو بالسبّ بدون سبب واضح، وهو نتصوّر على خاطرو هو راجل كبير وكرّوزي وحرفاء قاعة الألعاب بصفة عامة فروخ صغار زادو جوجموه، بحيث كان النهار وطولو يشبّع فيهم بالسبّ والكلام الزايد، حاسيلو كان اللي يقلّو عندكشي صرف يجاوبو حاجة ما تبعدش برشة على "برّا نـ...ـك أمّك القـ...ـة"، ودايور كانت هاذي تقريبا إجابتو على معظم الأسئلة والطلبات متاع الكليونات. والغريب في الأمر أنو كان على قد ما يسبّ ويمزبل في الحرفاء على قد ما كانت قاعة الألعاب هاذيكة تظهرلهم حاجة كبيرة وما تحلالهم العشويّة في حتى بلاصة أخرى كان بحذا عمك الناصر.

على كل حال الاستراتيجية التجارية متاع عمّك الناصر، الله أعلم بيه توة وين حيّو، وبالرغم أنها كانت استراتيجية عفويّة إلا أنّها ألهمت العديد من المؤسسات التونسية وخاصة منها الناشطة في مجال الإتصالات والأنترنات، اللي مازالت لنهار اليوم تتصوّر أنها على قد ما تمزبل الحرفاء متاعها على قد ماهم باش يزيدو يكبّشو فيها، ولكن الفرق ظاهرلي كبير، على خاطر عمك الناصر كان من تحت أخلاقو العادمة وشوكتو الواقفة راجل طيّب ويحنّ على هاك الفروخ كيما أولادو، أما ناس توّة لا رحمة ولا شفقة، يورّيك الإبتسامة والمحلات المذخمة وهو في قرارة نفسو كان يلقى يمصّلك دمّك.

شفتوا كيفاش حكاية تصبّ في حكاية والحديث يطول ولكن بكلها ثقافة. هيا أنستو.

13 commentaires:

  1. وفي نفس هذا الإطار إسمحولي باش نفتح قوس فيما يخص السينما التونسية اللي كانتلي معها تجربة مريرة في الشهر اللي فات بحيث مشيت مرتين نتفرّج في زوز أفلام توانسة ياخي ندمت على النهار اللي اخترعوا فيه السينما
    kif kif :)))))))))))

    RépondreSupprimer
  2. Big je crois que les adeptes de la strategie commerciale de 3amek Ennacer etaient des clients assidus de l'espace. Comme quoi ils ont fini par apprendre la leçon. A ce propos on peut dire aussi que 3am Ennacer etait un vrai statege en marketing doublé d'un pedagogue éminent.

    RépondreSupprimer
  3. Je pense personnellement que la "qualité " des oeuvres artistiques tunisiennes découle surtout de la personnalité de leur auteur. Nos artistes (comme nos intellos d'ailleurs) se prennent pour la crème de la crème.
    Une meilleure connaissance de leur limites leur siéraient bien .
    Par exemple la grande majorité des cinéastes sont en même temps scénaristes, alors que scénariste c'est un métier qui ne s'improvise pas , rien d'étonnant à ce que la majorité des films tunisiens aient un problème la trame de leurs histoires.
    Quant on voit comment les films iraniens sont fabriqués avec quasiment 0 budget , des enfants en héros pour ne pas avoir à payer cher le casting. Et avec ça ils te fabriquent une histoire magnifique et une véritable critique sociale basé sur des scénarios aussi improbable qu'une jarre d'eau fissurée ou des enfants qui ont perdu une paire de chaussure
    Cela n'est évidemment pas une question de moyens, mais il ne faut pas oublier dans ta critique que les subventions servent à payer le matériel , les techniciens)et les acteurs (et parfois ils ne sont même pas payés) , mais pas les réalisateurs ni les producteurs ni les distributeurs ni les salles de cinéma (en voix de disparition en ce moment), ceux là sont payés trés chichement d'ailleurs par les spectateurs.
    Et c'est d'ailleurs pour cela que les salles de cinéma sont toute endettées jusqu'au cou , sauf lorsqu'elles possèdent une cafette par ailleurs et encore!
    Où réside dans ce cas la solution : d'abord un peu plus de professionalisme dans la rédaction des scénarios: nous avons de trés bons techniciens , mais de piètres scénaristes surtout au niveau des longs mettrages.
    La 1ème solution ce sont les courts mettrages (solution qu'a adopté le mondial) ils ont l'avantage d'être court, donc le spectateur a moins de chance de se rendre compte de leurs défauts, si défaut il y a , qui plus c'est court et plus les longueurs du films s'estompe , le scénario devient plus soutenu et donc de meilleure qualité.
    Le 3ème point c'est le jeu d'acteur, nos acteurs jouent c'est bien là le drame , ils posent comme dans un théâtre (dans le théâtre c'est une bonne technique d'attirer l'attention mais dans un film il faut plus de naturel , car "le cinéma c'est la vie") , nous ne nous reconnaissons pas en eux.

    Pour finir , j'avais moi aussi parlé des deux films "Junun" et "Hia w Houwa" dans mon blog mais autant je partage ton avis sur le premier, autant sur le 2ème je ne suis pas d'accord (les goûts et les couleurs , ça ne se discute pas tu me diras) . Mais bon je n'ai pas vu dans ce film une histoire de couple comme apparemment (enfin c'est ce que j'ai compris de ta remarque) , si on fait attention aux paroles aux relations des personnages, on comprend que le film parle de nous , lâche face au pouvoir, inactifs , frustrées de la possibilité de s'exprimer...
    A ce titre , je lui ai trouvé un scénario original (en dehors des 15 premières minutesà), en tout cas ce la doit faire bien longtemps que je n'ai pas vu de film tunisiens qui ne parle ni des "trops riches" ni "des délinquants" ni des intellectuels , ... mais simplement du jeune tunisien moyen trop jeune pour perdre l'envie de s'exprimer et trop lâche pour oser agir.

    RépondreSupprimer
  4. Anonyme3:29 PM

    Moi je propose de passer a l action,
    Pourquoi ne pas faire comme dans fight club, utiliser la force. Celui qui passe devant une vitrine de Tunisie Telecom il la casse a coups de pierre. Il faut bruler tout les prestigieux batiments et les voitures de cette societe de merde.
    J'en ai marre de payer si cher pour financer le materiel de filtrage et censure.
    Tunisie Telecom est l'ennemi public Numero 1

    Au Marroc un pay similaire sur le plan developpemant par rapport a la Tunisie, leurs ADSL est de 20 Mo pour moins chers que nos 256K de misere.

    L'argent qu ils nous volent ils l utilsent pas pour developper l infrastructure existante, et ameliorer le service par contre, ils equipent l ATI par des moyen dernier cri pour bloquer et censurer.

    Reveiller vous, ils faut arreter cette mascarade tout de suite.

    RépondreSupprimer
  5. @ trainspotting:

    En théorie oui, les subventions sont censées couvrir les couts de la production du film, càd ouvriers acteurs et matériel... Dans la pratique j'en connais qui se sont payées des villas aux berges du lac avec!!

    Sinon je suis d'accord avec ton analyse de la situation et surtout pour ce qui est des scenarios. C'est vraiment misérable.

    @ anonyme:

    J'espere que t'es pas sérieux. Le vandalisme n'a jamais été une solution, au final c'est les biens de la collectivité et c'est pas parcequ'ils sont mal gérés qu'il faut les vandaliser! Dans "faght club" c'est sympa mais dans la république tunisienne tu risque la taule rien que pour ce que tu viens d'écrire. :s

    RépondreSupprimer
  6. Anonyme3:51 PM

    héthi tadwina bdit'ha fel gharb w kammelt'ha fi char9! Bdit bi tha9afa, et kammelt bel faza mta3 débit internet, c'est comme si tu veux déffendre encore une autre fois ton absence du blog durant une longue période! très intelligent!

    RépondreSupprimer
  7. Anonyme7:09 PM

    Ya trappa rani mezelt nestanna fi talla men 7adhret jenebek
    zabratfromgeneva.blogspot.com

    RépondreSupprimer
  8. illy ma fhemch ech ya3ni personnage 3am ennaser willy baz andou 20ans ka3ed 3al korsi...mta3sal de jeu bien sur wkifech ychouf filly m3amrinlou sal djeu illy dhaherly ismha tounes min beb essodfa wkifech houma be9i y7ebouh wmahomch msalmin fih...illy ma fhemch tous ça...mahouch tounsi

    RépondreSupprimer
  9. Anonyme10:56 PM

    بالله بش ما نكذبوش على رواحنا،ياخي من وقتاش عندنا تقاليد احنا في السينما،ماهو حتى الافلام الي نجحت الكلها على خاطر اك اللقطات متع البورنو،الباقي الشكارة والبحر

    RépondreSupprimer
  10. Anonyme6:49 PM

    il fan lazmou ta7aror , ta7aror fil mokh , 9odra 3ala annik tit7adda mawrouthik 2il tha9afi w annik torzorlo btari9a abjectif , wella subjectif misselich
    kifech hetha ya big ? ma innijmouch fi 3asrna hetha , tha9afit 2il inrile9 wellet mawjouda barcha w mich kan 3and 2il 3rab , koll wa7id kol ma yji yit7arir , yi7iss brou7o thaya3 l'identité mte3o , w 3ala 2assess fakhro bil identité mte3o , y3ich fi 7abssha
    bon ya trap , ana bdit nkhalwath yothhorli ! :) yallah bisou

    RépondreSupprimer
  11. Anonyme12:16 PM

    ffff 3amek naser chla9 bya marra habab ntozz 1franc francai de lepoque fi makinet street fighter , 9alli 7ajtin ya tekol Kaffin ya njiblek el 7oukouma ,melekher trassat kfouf fel markez

    RépondreSupprimer
  12. Anonyme12:54 PM

    barra yonsor dinek! si tus as besoin de renfort je suis là. je suis à la recherche de flingue parce je compte liquider pas mal de cons et de voleurs fi hal elbled el kalba!

    RépondreSupprimer
  13. Anonyme4:47 AM

    la subvention pour un long métrage c'est 500 mille dinars, donc el villa fel berges du lac zidha porche Cayenne,à part les subventions étrangères et les coproductions en tout cas en moyenne un long métrage tunisien coûte un million de dinars,j'ai jamais vu des crottes aussi chères

    RépondreSupprimer

علـّق وربّي معاك
(مع إحتفاظي بحقي في إزالة كلّ تعليق خارج عن إطار التدوينة أو يحتوي على عبارات بذيئة من قبيل كلام السفاهة والتربريب وذكر الأعضاء التناسليّة في غير إطارها الطبّي أو البيولوجي والتعرّض إلى أعراض الناس والتحريض على العنف المادي والمعنوي، كما تحذف بلا تردّد التعليقات التي تحتوي على إشهار لمواد تجاريّة أو مواقع أخرى وكلّ ما شابه ذلك من التعليقات التي تعبّر على درجة عالية من التجوبير والإنحطاط ويرجع تقييم هذا الأمر وتقديره إلى صاحب المدوّنة يعني سيادتي أنا ابقاني الله ذخرا للمجتمع)