lundi, juillet 02, 2007

خير جليس - الحلقة الأولى


التدوينة هاذي منها حاجة منها حويجة كيما يقولو فيها، من ناحية هي تدخل شوية في مسألة التدوينة متاع حرية التعبير متاع غرة جويلية، يعني البارح، ومن ناحية أخرى هي إستجابة لدعوة كانت وجهتهالي الأخت المدونة المحترمة نوفراج باش نقدّم قائمة الخمسة كتب اللي قريتهم أو نحب نقراهم و الخمسة كتـّاب اللي ماعادش نحب نقرالهم ولاّ حاجة هكّة، حاسيلو لعبة ظريفة من نوع ما يسمى بـ"الطاق" ، Tag

نوفراج قالتلي آشبيك طفــّيـتني، أما في الحقيقة أنا وقتها ما لقيتش وقت باش نجاوب، وزيد أنا بصراحة ما عنديش كتـّاب مغروم بيهم بصفة خاصة أو كتب متعلّق بيها أكثر من غيرها لحدّ أني باش نولّي "فان" لكتاب أو كاتب معين، وهذا بالرغم أني نقرا نسبيّا برشة، يمكن على خاطر أنواع الكتب أو الإهتمامات متاعي ما تتعلقش بأسلوب كتابة أو بإيديولوجيا معينة على قدر ماهو إهتمام بالأفكار والمحاور اللي نقرا عليها.

هاذاكا علاش حتى من بعدها كيف المدونة المعروفة "نادية الحديد يزيد" وجّهتلي الدعوة للّعبة هي بيدها أما المرة هاذي بتسهيلات في الدفع، يعني أربعة في عوض خمسة قلت خلي نزيد نستنا فماش ما سمسوم وإلاّ زيزو يزيدو يطيحو في السوم وتولي كتاب واحد وقصّ الهدرة
:)

حاسيلو أنا يظهرلي من الأصلح باش في عوض نعطيكم قائمة متاع كتب شايـحة متأكّد ماكمش باش تقراوها، وزيد وبطبيعة الحال حتى واحد منها ما تنجمو تلقاو فيه "الحقيقة الصرفة" اللي باش تغنيكم على قراءة غيره من الكتب، قلت عاد من الأحسن باش في كلّ مرّة نصادف نص في كتاب يعجبني نحطّلكم منّو بعض المقتطفات وأجري على الله، وأهوكا تبدا منكم ليها، كان حبيتو قريتوها وكان ما حبيتوش الله لا يجعلكم باش تقراوها


بالنسبة لليوم و بمحض الصدفة، جات حكاية يوم التدوين من أجل حرية التعبير في نفس الأسبوع اللي قاعد نقرا فيه في كتاب هو في الحقيقة مجموعة مقالات مطوّلة ومبوّبة أصدرها البنك العالمي تحت عنوان
"Le droit d'informer: le rôle des médias dans le développement économique"


والمقال اللي شدّ إنتباهي هو لسي جوزيف سـتـيغليـتـز، المتحصل على جائزة نوبل في الإقتصاد عام 2001 وعنوانو
"Gouvernement et transparence" - Joseph Stiglitz
باش نحاول ما نطوّلش ونقتصر على الفقرتين اللي عجبوني أكثر وعندهم علاقة بسياق حديثنا عن حرية التعبير عموما. يقول سي جوزيف ستيقليتز في حديثو عن أهمية الإنفتاح وتسهيل الوصول للمعلومة في إطار المسار الديمقراطي ما يلي

"Si le processus de prise de décision est férmé, surtout s'il vise à servir des intérêts particuliers, les personnes sincérement opposées à la décision envisagée peuvent estimer que la seule manière d'en prendre une meilleure est d'ouvrir le processus. Le cercle des personnes impliquées dans la prise de décision est souvent trés restreint afin que le secret puisse être maintenu ; nombre de personnes susceptibles d'éclairer la discussion s'en trouvent ainsi exclues. La qualité de la prise de décision en souffre. C'est un cercle vicieux. Plus les erreurs commises sont nombreuses, plus les individus au pouvoir sont sur la défensive, plus ils occultent, plus ils rétrécissent le cercle des initiés, plus ils érodent la qualité de la prise de décision.

A mesure que se réduit l'éspace du discours informé sur toute une série de questions importantes, l'attention se concentre de plus en plus sur celles qui touchent aux valeurs. Porter des jugements sur des problèmes économiques complexes suppose une énorme quantité d'informations, tandis que se former une idée sur l'avortement ou la politique familiale en demande beaucoup moins, ou d'une autre nature. Ainsi, les effets nuisibles du secret sont multiples: non seulement des domaines importants ne sont pas traités comme il le faudrait, mais le débat se concentre de façon disproportionnée sur des questions qui créent souvent beaucoup plus de divisions.


كلام معقول موش هكّا؟ زيد الباهي في ستيغليتز أنو من الإقتصاديين اللي ما يكتبوش بأسلوب تقني ياسر ولغة صعيبة، يعني يمكن حتى للناس اللي ماهيش مختصة في الإقتصاد تفهم وتقرا كتاباتو بسهولة نسبية. بالنسبة للي يحب يقرا للكاتب هذا ننصحكم بكتابو الصادر في 2003 تحت عنوان
"Quand le capitalisme perd la tête"

ولكم في ويكيبيديا خير دليل إذا رغبتو في الحصول على معلومات إضافية على الفرّادي أو على كتاباتو. حبيت أخيرا نزيدكم الفقرة هاذي في إطار العلاقة مابين الشفافية في التعامل مع المعلومة والحفاظ على السلطة، حيث يقول عمك جوزيف:

"Décréter telle institution et ses décisions infaillibles, c'est défier l'évidence. Ne s'en laisseront convaincre que ceux qui le veulent bien. Au contraire, reconnaitre que l'on peut se tromper, faire la démonstration que l'on peut s'instruire de ses propres erreurs, voilà qui renforce la confiance qu'une institution inspire au public, car celà démontre au moins qu'elle croit suffisamment en elle-même et dans le processus démocratique pour accepter le débat."


A méditer non?

هيّا توّة نخلّيكم وموعدنا في الحلقة القادمة من برنامج "خير جليس في الزمان كتاب" مع أنّو كعبات بيرة باردين في السخانة هاذي جليس ما عندي ما نقول فيه، أهوكا كل نهار وقسمو

4 commentaires:

  1. Pour rester sur le même auteur, je te conseille ce que je lis actuellement : "globalization and its discontents" (La grande désillusion dans l'édition française). Le thème de l'asymétrie de l'information entre leader-peuple, salarié-employeur, emprunteur-prêteur, assuré-compagnie d'assurance etc. est récurrent chez Stiglitz. Dans ce bouquin, il fait la démonstration des ravages du processus de décision "à huis clos" que tu viens de décrire, dans le cas des décisions du FMI, quant aux mesures à appliquer pour les pays en développement.

    On comprend mieux ainsi quelques raisons pour lesquelles les leaders des pays en développement comme le nôtre peuvent difficilement partager leurs décisions et les rendre "observables". La suzeraineté des pays en développement leur est confisquée par les prêteurs internationaux, tel le FMI. Ca la fout mal de justifier des décisions, non pas par l'intérêt du pays, mais par l'obligation de le faire, sinon on ne nous prête plus de l'argent ...

    صحه شريبتكم

    RépondreSupprimer
  2. الواحد ريقو شاح يعاود غي نفس الحكاية متاع علاقة التّعبير و النّموّ. كارنا نفرّقوه هالكتاب علي كلّ تونسي يتخرّج من الجامعة أو حتّي خذا الباك :)))

    RépondreSupprimer
  3. @ Moulin:

    L'avantage avec Stiglitz c'est que c'est un homme de terrain qui parle de l'intérieur du système, ayant été lui même économiste en chef de la banque mondiale pendant des années. Ils sont quand même assez fair-play de publier son article dans leur bouquin aprés toutes les critiques qu'il a adréssé à leur système et à celui du FMI, mais bon, censurer un prix nobel c'est beaucoup moins évident même si on le voulait!
    :))

    RépondreSupprimer
  4. @ Samsoum:

    Oui je suis d'accord, le livre s'adresse essentiellement aux gens qui sont dans le domaine de la communication et des médias mais il contient aussi des clarifications bien explicitées sur le rapport étroit entre libérté des médias et développement économique. Le problème c'est que je ne suis même pas sûr qu'il soit disponible dans les librairies!

    RépondreSupprimer

علـّق وربّي معاك
(مع إحتفاظي بحقي في إزالة كلّ تعليق خارج عن إطار التدوينة أو يحتوي على عبارات بذيئة من قبيل كلام السفاهة والتربريب وذكر الأعضاء التناسليّة في غير إطارها الطبّي أو البيولوجي والتعرّض إلى أعراض الناس والتحريض على العنف المادي والمعنوي، كما تحذف بلا تردّد التعليقات التي تحتوي على إشهار لمواد تجاريّة أو مواقع أخرى وكلّ ما شابه ذلك من التعليقات التي تعبّر على درجة عالية من التجوبير والإنحطاط ويرجع تقييم هذا الأمر وتقديره إلى صاحب المدوّنة يعني سيادتي أنا ابقاني الله ذخرا للمجتمع)